Boże Narodzenie to najbardziej uroczyste święta w polskiej tradycji. Poprzedzający je wieczór wigilijny jest dla nas, Polaków, najpiękniejszym, najbardziej rodzinnym i wzruszającym wieczorem roku. Wieczerza wigilijna ma charakter wybitnie religijny. Przeżywanie w rodzinach naszych wieczerzy wigilijnej w duchu jedności, wspólnoty i miłości głęboko zapada w dusze naszych dzieci i przybliża im klimat nocy betlejemskiej. Głębokie przeżycie tego wieczoru zjednoczy rodziny i pozostawia piękne wspomnienia na dalsze życie członków rodziny, szczególnie dzieci.
Przebieg wieczerzy wigilijnej
Na centralnym miejscu w mieszkaniu ustawia się żłóbek z Dzieciątkiem Jezus. Stół nakrywa się białym obrusem. Stół można jeszcze przyozdobić igliwiem i świecą wigilijną, która symbolizuje obecność w rodzinie Chrystusa. Pod obrusem umieszcza się siano. Na centralnym miejscu kładzie się księgę Ewangelii i opłatek. Gdy ukaże się pierwsza gwiazda na niebie, na znak gwiazdy betlejemskiej, rodzina zgromadzi się wokół stołu wigilijnego. Jedno miejsce przy stole zostawia się wolne, jako znak pamięci o bliskich zmarłych i o podróżnych, którzy niespodziewanie mogą zapukać do drzwi. Wszyscy stoją, a najstarszy z rodziny zapala świecę.
Po zapaleniu świecy mówi:
Prowadzący: Oto Światłość, która w noc dzisiejszą przyszła na ziemię, by rozproszyć ciemności grzechu.
Wszyscy: Bogu niech będą dzięki.
P: W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
W: Amen.
Ojciec rodziny lub najstarsza osoba z rodziny odczytuje fragment Ewangelii
P: Z Ewangelii według św. Łukasza (Łk 2,1-14):
W owym czasie wyszło rozporządzenie Cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.
W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła, tak że bardzo się przestraszyli. Lecz anioł rzekł do nich: „Nie bójcie się! Oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem całego narodu: dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz Pan. A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich, które wielbiły Boga słowami:
„Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi pokój ludziom Jego upodobania”.
Oto słowo Pańskie.
W: Chwała Tobie, Chryste.
Teraz następuje śpiew kolędy, np. „Wśród nocnej ciszy”.
Wspólna modlitwa
Ojciec lub matka odmawia niżej podane prośby, wszyscy odpowiadają: Ciebie prosimy, wysłuchaj nas, Panie!
P: Boże, nasz Ojcze, w tej uroczystej godzinie wychwalamy Cię i dziękujemy za noc, w której posłałeś nam swego Syna, Jezusa Chrystusa, naszego Pana i Zbawiciela. Prosimy Cię, udziel naszej rodzinie daru miłości, zgody i pokoju. Ciebie prosimy
W: Wysłuchaj nas, Panie!
– Obdarz także naszych sąsiadów, przyjaciół i znajomych pokojem tej nocy. Ciebie prosimy
W: Wysłuchaj nas, Panie!
– Wszystkich opuszczonych, samotnych, chorych, biednych, głodnych na całym świecie pociesz i umocnij Dobrą Nowiną tej świętej nocy. Ciebie prosimy,
W: Wysłuchaj nas, Panie!
– Naszych zmarłych (wymienić imiona bliskich zmarłych) obdarz szczęściem i światłem Twej chwały. Ciebie prosimy
W: Wysłuchaj nas, Panie!
Panie Boże, Ty sprawiłeś, że ta święta noc zajaśniała blaskiem prawdziwej światłości Jednorodzonego Syna Twojego. Spraw, abyśmy jaśnieli blaskiem Twego światła w naszym codziennym postępowaniu. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
„Ojcze nasz…”.
Łamanie się opłatkiem i życzenia
Obrzęd łamania się opłatkiem uczy, że nawet ostatnim kawałkiem chleba należy podzielić się z bliźnim, a jednocześnie przypomina, że Syn Boży stał się człowiekiem i ustanowił Eucharystię.
O: A teraz w duchu miłości i przebaczenia przełamiemy się opłatkiem, chlebem miłości. Otwierając serca nasze w miłości wzajemnej, otwieramy je na przyjście Pana. W Nim każdy człowiek znajdzie dobroć i przyjaźń. Niech On będzie zawsze z nami w naszym domu.
Ojciec rodziny składa wszystkim życzenia i przełamuje się opłatkiem najpierw z matką, a potem z pozostałymi członkami rodziny. To samo czynią następnie wszyscy obecni.
Spożywanie wieczerzy
Na stole podajmy jedynie potrawy bezmięsne i napoje bezalkoholowe. Spożywanie wieczerzy powinno przebiegać w atmosferze rodzinnej życzliwości. Po wieczerzy świąteczny nastrój podtrzymujemy śpiewem kolęd i wzajemnym obdarowywaniem się upominkami. Przy choince, w świątecznym nastroju oczekujemy na Pasterkę, na którą w miarę możliwości wybieramy się całą rodziną.
Modlitwa po wieczerzy
O: Dziękujemy Ci, Boże, nasz dobry Ojcze, za Twojego Syna, Jezusa Chrystusa, dziękujemy za miłość do wszystkich ludzi, za ten wieczór wigilijny i dary, które spożywaliśmy. Tobie chwała na wieki.
W: Amen.
