Pierwsza Komunia dziecka stanowi szczególne wydarzenie, nie tylko w życiu samego dziecka, ale także w życiu jego rodziny. Komunia Święta jest ważnym, ale kolejnym po chrzcie świętym etapem na drodze formacji dziecka. Rodzice i rodzeństwo, a także dziadkowie czy krewni mają możliwość pomóc w przygotowaniu się do tego wielkiego wydarzenia. Jednak najbardziej doniosłe zadanie, przygotowania dzieci do Pierwszej Komunii, przynależy przede wszystkim do rodziców, którzy są jego pierwszymi i najważniejszymi katechetami oraz wychowawcami.
Przygotowanie w rodzinie i w parafii
Kongregacja do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wskazuje na zasady przyjmowania Komunii Świętej przez dzieci, w myśl których potrzeba odpowiedniej katechezy domowej, szkolnej oraz przyparafialnej, trwającej przez cały rok. Dobre przygotowanie do tego wydarzenia w życiu dziecka przynagla, aby chrześcijańscy rodzice zapisali swoje dziecko na tę katechizacje w momencie jej rozpoczęcia.
Przygotowaniu parafialnemu w ciągu roku towarzyszą różne celebracje, które pozwalają dziecku przybliżyć się do Boga i do wspólnoty Kościoła. Związane są one, z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych, poświęceniem różańca, wręczeniem książeczki, pobłogosławieniem medalika czy świecy. Z tej okazji zadaniem chrześcijańskich rodziców jest przygotowanie dziecka także do tych poszczególnych wydarzeń poprzez wzajemną modlitwę i rozmowę, w ramach których będą mogli pouczyć swoje dzieci o wskazanych celebracjach oraz przyczynić się do ich wewnętrznej formacji.
Aby lepiej wytłumaczyć dziecku tę kwestię, należy wcześniej rozmawiać z nim na tematy wiary, wspólnie czytać Słowo Boże i modlić się każdego dnia.
Żywe świadectwo wiary rodziców, pozwoli dzieciom godnie przygotować się do przyjęcia Jezusa do serca.
Pierwszy pełny udział w Eucharystii dziecka jest okazją do pogłębienia tajemnic wiary oraz rozmowy na temat znaczenia Komunii świętej, umiejętnego przygotowania się do niej oraz ukazania Jezusa jako wyjątkowego Gościa. W tym dniu konieczne ze strony rodziców jest również to, aby w pierwszej kolejności wskazywali na duchowy aspekt przyjęcia tego sakramentu przez dziecko. Rodzice powinni zdawać sobie sprawę z tego, że ich dziecko przed przystąpieniem do Pierwszej Komunii Świętej musi zostać przygotowane nie tylko od strony czysto zewnętrznej, ale przede wszystkim przez modlitwę, rachunek sumienia i spowiedź świętą. Te kwestie są zasadniczym zadaniem rodziców, którzy razem z dziećmi tworzą „Domowy Kościół” i wprowadzają dziecko w poszczególne sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego. Świadectwem i wyrazem wiary jest świętowanie całej rodziny z dzieckiem oraz radosne towarzyszenie mu w tych radościach.
Pierwsza spowiedź święta jako element przygotowania do Pierwszej Komunii Świętej
Pierwsza spowiedź w życiu stanowi dla dziecka trudne wyzwanie. Jest to dla niego zupełnie nowa, nieznana dotąd sytuacja. W związku z tym na rodzicach spoczywa szczególne zadanie, aby do tego wyjątkowego dnia przygotować swoje dzieci. Rodzice powinni powiedzieć swoim dzieciom, czym jest spowiedź święta oraz, że sakrament ten został podarowany człowiekowi przez samego Pana Jezusa w celu oczyszczenia i nieustannego doskonalenia siebie w wierze. Mimo najszczerszych chęci i dobrego tłumaczenia, rodzice niewiele będą w stanie pomóc swoim dzieciom, jeśli sami rzadko przychodzą do konfesjonału. Dziecko obserwuje życie religijne swoich rodziców, porównuje wypowiadane przez nich słowa czy deklaracje z ich codziennym postępowaniem.
Warto w tym miejscu pokusić się o refleksje ogólniejszej natury. Być może z braku czasu nie zastanawiamy się nad naszym życiem duchowym. Żyjemy w bardzo szybkim tempie, troszczymy się o najbliższych, staramy się zapewnić im to, co niezbędne dla życia – a jeśli się uda, to również trochę więcej. Trzeba zacząć od siebie, od zastanowienia się, jak wygląda mój kontakt z Bogiem, jak się modlę. Może chodzę do kościoła w niedzielę i przyjmuję kapłana podczas kolędy. Nie chodzi jednak tylko formy zewnętrzne. Jezus powinien być dla każdego z nas kimś szczególnie ważnym. Dał nam życie wieczne, zbawił nas. Gdy popełnimy grzech ciężki, to odwracamy się do Boga plecami. W takiej sytuacji porozumiewanie się, jakikolwiek dialog jest bardzo utrudniony, wręcz niemożliwy. Gdy ów stan trwa zbyt długo, to życie ludzkie staje się niełatwe, nawet jeśli na pozór wydaje się, że wszystko jest w porządku.
Rodzice, którzy sami uporządkują swoje życie oraz przylgną do Chrystusa, będą mogli dobrze przygotować swoje dzieci do sakramentu pokuty i pojednania. Przygotowując dziecko do sakramentu należy pomóc mu zgłębić warunki tego sakramentu, odbywając z nim wspólnie rachunek sumienia. Rodzice mogą również pokazać dzieciom, w jaki sposób można żałować za swoje grzechy oraz zadośćuczynić bliźnim, za wyrządzone im krzywdy.
Pierwszej spowiedzi świętej zawsze towarzyszą emocje, niekiedy strach i płacz. Warto wówczas porozmawiać z dzieckiem o miłości Jezusa do każdego człowieka oraz wskazać, że spowiedź nie jest karą dla człowieka ale ratunkiem i umocnieniem, we wzrastaniu ku dobremu. Otuchą dla dziecka może być podzielenie się własnymi doświadczeniami i wspólna modlitwa w intencji dobrej spowiedzi świętej.
Prezenty pierwszokomunijne
Przygotowując dziecko do Pierwszej Komunii Świętej, rodzice powinni również zatroszczyć się o to, aby zarówno przed uroczystością w kościele, jak i w trakcie Mszy świętej, nic nie rozpraszało uwagi dziecka. Kwestię podarunków z tej okazji warto również ukazać jako coś dobrego i pięknego, coś, co jest wyrazem ziemskiej radości zaproszonych na tę uroczystość gości i radości, że dziecko pierwszy raz przyjmie do serca Pana Jezusa. Trzeba jednak uświadomić dziecku, że wszelkie podarunki i prezenty nie są najważniejszym elementem tego dnia i nie mają priorytetowego znaczenia, ponieważ największym darem dla niego jest sam Jezus, który pragnie zamieszkać w sercu dziecka, przychodząc pod postacią chleba i wina.
Obecnie różne są teorie na temat tego, co należy ofiarować dziecku oraz kiedy wręczyć prezent. Materialna strona Pierwszej Komunii Świętej skłania rodziców, aby wcześniej ustalili z gośćmi formę i sposób przekazania prezentu, np. po przybyciu do domu po uroczystości. Wybierając prezent, należy pamiętać, aby oprócz walorów użyteczności miał także formę pamiątki, która z czasem będzie nabierała wartości. Pod żadnym pozorem rodzice nie powinni ulegać dzieciom w ich wygórowanych życzeniach odnośnie spodziewanych prezentów. Mądrość chrześcijańskich rodziców uwidacznia się także w tej kwestii poprzez odpowiednią rozmowę i pouczenie dziecka.
Znaczenie przyrzeczeń pierwszokomunijnych
Wieloletnią praktyką z okazji Pierwszej Komunii Świętej jest podjęcie przez dziecko pewnych przyrzeczeń, np. związanych z abstynencją, czy coniedzielnym uczestnictwem we Mszy św. W świetle wiary praktyka ta, nie jest dobrym pomysłem, ponieważ składanie takich przyrzeczeń musi być w pełni świadome i dobrowolne, zaś każde używanie alkoholu do osiemnastego roku życia jest grzechem. Z kolei uczestnictwo we Mszy św. w każdą niedzielę jest chrześcijańskim obowiązkiem, więc składanie takiego postanowienia niejako zaprzecza świadomości chrześcijańskiej samych rodziców.
Znaczenie dobrego przygotowania do przyjęcia Pierwszej Komunii świętej jest wyrazem troski ze strony rodziców o dobro i wzrost duchowy ich dzieci. Jest wyrazem troski o zbawienie i życie dzieci, które przecież są przez mamę i tatę tak miłowane. Rodzice powinni pamiętać jednak, że bez ich żywej wiary oraz pragnienia tego przygotowania, dziecko ma znacznie mniejsze szanse na to, by wzrastać w prawdziwej wierze. Przychodzenie z dziećmi do Kościoła jedynie z racji przygotowania do poszczególnych sakramentów, a potem odkładanie praktyki coniedzielnej Mszy świętej na kolejne lata, mija się z celem i całkowicie zaprzecza złożonej przysiędze małżeńskiej o chrześcijańskim wychowaniu i prowadzeniu dzieci do Boga. Tylko rodziny zdrowe duchowo, tylko rodzice dający świadectwo wiary każdego dnia, mogą w pełni przygotować swoje dziecko do życia z Bogiem i pełnego uczestnictwa we Mszy świętej.