Zgromadzenie liturgiczne tworzy wspólnota wiernych. Gromadzi się ona, aby pod przewodnictwem kapłana uczestniczyć w tajemnicy ofiarowania się Jezusa Ojcu. We Mszy Świętej lud oddaje chwałę Bogu, uczy się ofiarowywać siebie we wzajemnej miłości i równości w słuchaniu słowa Bożego, w modlitwie i śpiewie, wykonywaniu wspólnych gestów i znaków, poprzez które wyraża się głęboka jedność. W niej każdy odnajduje swój udział i swoją aktywność w różnych funkcjach. Pod przewodnictwem celebransa, którego zastąpić nie można, dokonuje się na mocy powszechnego kapłaństwa służba jednemu Bogu.
Wymienimy szczególne funkcje liturgiczne świeckich podczas Mszy Świętej i ich zakres.
Najbardziej widoczni są ministranci, czyli ci, którzy służą przy ołtarzu. Każde ich gesty i wykonywane czynności pozwalają nam wszystkim na aktywne i pobożne uczestnictwo we Mszy św.
Pośród nich jest akolita, który przygotowuje ołtarz i naczynia liturgiczne. On wnosi krzyż w procesji do ołtarza, podaje księgę, rozkłada na ołtarzu korporał, puryfikaterz, kielich, palkę i mszał. Pomaga kapłanowi przy przyjmowaniu darów. Jeśli podczas Mszy św. używane jest kadzidło, to on podaje kadzielnicę kapłanowi i asystuje mu przy okadzaniu, a następnie okadza kapłana i lud. Jeśli jest to akolita ustanowiony obrzędem przez biskupa, może on, jako nadzwyczajny szafarz Komunii świętej, pomagać kapłanowi w rozdawaniu jej ludowi. Jeśli nie ma diakona on również pomaga w oczyszczeniu i uporządkowaniu naczyń liturgicznych.
Lektor czyta fragmenty Pisma Świętego przewidziane w liturgii (z wyjątkiem Ewangelii) oraz może podawać intencje modlitwy powszechnej. Natomiast zadaniem psałterzysty jest wykonanie psalmu międzylekcyjnego lub pieśni biblijnej między czytaniami.
Odrębną funkcję pełni kantor lub dyrygent chóru, którzy podtrzymują śpiew i nim kierują. Im podlega chór lub zespół śpiewaków, którzy starannie wykonują należyte pieśni, aby wierni brali czynny udział w śpiewie. Tu bardzo ważną rolę pełni organista.
Komentator, stojący poza amboną, przez krótkie, jasne i starannie przygotowane uwagi lub pouczenia objaśnia i wprowadza w zrozumienie poszczególnych części liturgii.
Funkcja zakrystiana zakłada znajomość ksiąg, szat liturgicznych i odpowiednie ich przygotowanie na dany okres liturgiczny lub poszczególne święta. Zakrystian żyje rytmem roku liturgicznego. Do funkcji liturgicznych należy zaliczyć także tych, którzy przynoszą dary, zbierają ofiary w kościele oraz pilnują w czasie nabożeństwa albo w czasie procesji porządku.
W kościołach, w których dba się o piękno liturgii, jest odpowiednio przygotowany mistrz ceremonii (ceremoniarz). Dyskretnie wykonuje swoje zadania, aby w sposób skoordynowany, w należytym porządku i pobożnie przebiegała celebracja. Ceremoniarz obejmuje swoją troską całość liturgii i ma znajomość zadań poszczególnych funkcyjnych.
Proboszcz lub rektor kościoła powierza funkcje liturgiczne poprzez liturgiczne błogosławieństwo lub upoważnienie na określony czas wcześniej odpowiednio przygotowanym kandydatom. Dobrze jest, gdy do każdej czynności jest inna osoba.
