„Śmierć nieosądzona. Sprawa księdza Romana Kotlarza”

1096
Najnowsza książka o ks. Romanie Kotlarzu. Foto: ks. S. Piekielnik / www.diecezja.radom.pl

Nowa książka o życiu i działalności ks. Romana Kotlarza pojawiła się w księgarniach. To „opis ‘sprawy księdza’ czyli rodzajem studium przypadku duchownego” – napisali jej autorzy: ks. Szczepan Kowalik i Arkadiusz Kutkowski. Książkę wydał Instytut Pamięci Narodowej.

– Książka, którą przedstawiamy, nie jest typową biografią ks. Romana Kotlarza. Jest opisem „sprawy księdza” czyli rodzajem studium przypadku duchownego, którego działalność duszpasterska doprowadziła do konfrontacji z peerelow­skim aparatem przymusu, oraz jej skutków i konsekwencji, także już po przeło­mie ustrojowym w Polsce w 1989 r. Przypadku będącego więc w pewnym sensie egzemplifikacją doświadczeń tej części polskich księży, którzy na pewnym eta­pie swojej drogi kapłańskiej nie potrafili czy nie chcieli zaakceptować swoiste­go modus vivendi w relacjach z władzami, i zapłacili za to bardzo wysoką cenę, w przypadku ks. Kotlarza – cenę własnego życia. – napisali we wstępie autorzy: historycy ks. Szczepan Kowalik, kapłan Diecezji Radomskiej i Arkadiusz Kutkowski, pracownik IPN.

Publikacja składa z dwóch części i niemniej ważnego aneksu ze zdjęciami oryginalnych dokumentów. Pierwsza, obejmująca lata 1928-1976, to swoista biografia ks. Romana Kotlarza od rodzinnych Koniemłotów do „ostatniego przystanku” w Pelagowie. Druga część, zawarta w latach 1976-2018, przedstawia dramatyczne losy ks. Kotlarza wpisane w wydarzenia radomskiego Czerwca’76. Ta część to również opis aparatu bezpieczeństwa w latach 70. ubiegłego wieku oraz śledztwa prowadzone przez organizacje społeczne i organa państwowe w sprawie śmierci kapłana. W części aneksowej czytelnik znajdzie zeznania światków, a przede wszystkim – po raz pierwszy publikowane – zdjęcia fragmentów dziennika ks. Romana Kotlarza.

– Wyjątkowe znaczenie należy przypisać przechowywanemu w archiwum Ku­rii Diecezji Radomskiej zbiorowi notatek prowadzonych przez ks. Kotlarza aż do pierwszych dni sierpnia 1976 r., odnalezionemu już po śmierci naszego bohate­ra na terenie parafii Pelagów przez jego następcę na probostwie, ks. Tadeusza Lutkowskiego. Nazwaliśmy je nieco kolokwialnie „dziennikiem księdza”. Nie są one jednolite, obok zapisków typowo kronikarskich (łącznie ze wzmiankami o pogodzie), zawierają informacje duszpasterskie, wyjątki z dokumentów kościelnych czy myśli przewodnie do kazań głoszonych podczas mszy świętych… część z nich – ta dotycząca okresu po proteście robotniczym – niesie ogromy ładunek emocjonalny u pozwala zweryfikować wiele faktów, uznawanych dotąd za wątpliwe. – napisali autorzy.

Wśród prezentowanych dokumentów jest również „Notatka urzędowa” z rozmowy prokuratora Zbigniewa Młynarczyka z ks. Romanem Kotlarzem, z adnotacją o przekazaniu sprawy do płk. Zenona Płatka, szefa Samodzielnej Grupy „D” Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zajmującej się walką z Kościołem.

– To kluczowy dokument, który można nazwać w pewnym sensie wyrokiem na księdza Kotlarza. Jeśli kilka tygodni później kapłan zmarł, to resztę można samemu dopowiedzieć. – powiedział ks. Szczepan Kowalik w Radiu Plus Radom.

Autorzy mają nadzieję na intensyfikację badań nad osobą ks. Romana Kotlarza i jego śmierci. W ostatnim zdaniu napisali: „Jaki będzie ciąg dalszy tej sprawy? Nie wiemy. Możemy tylko żywić nadzieję, że nasza publikacja przyczyni się do nadania nowego impulsu.”

Książka ks. Szczepana Kowalika i Arkadiusza Kutkowskiego „Śmierć nieosądzona. Sprawa księdza Romana Kotlarza” jest dostępna m.in. w Księgarni Św. Kazimierza w Radomiu (ul. Malczewskiego 1).


Ks. Roman Kotlarz był jednym z bohaterów radomskiego protestu robotniczego z 25 czerwca 1976 r. Tego dnia, stojąc na stopniach kościoła pw. Świętej Trójcy w Radomiu, błogosławił idących w proteście pracowników Zakładów Metalowych im. gen. Waltera w Radomiu. Za to zachowanie był wzywany na przesłuchania, przechodził „ścieżki zdrowia”, a także nachodzony i dotkliwie bity przez tzw. „nieznanych sprawców” na plebanii w Pelagowie-Trablicach, gdzie był proboszczem. Zmarł 18 sierpnia 1976 r. W pamięci wielu mieszkańców Radomia pozostał jako symbol walki robotników o wolność i godność ludzkiego życia. [Biogram]

1 grudnia 2018 r. rozpoczął się etap diecezjalny procesu beatyfikacyjnego i stwierdzenia męczeństwa Sługi Bożego Ks. Romana Kotlarza. [Modlitwa za wstawiennictwem Sługi Bożego Ks. Romana Kotlarza]