Sakrament chrztu świętego jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego. Przez chrzest zostajemy wyzwoleni od grzechu i odrodzeni jako dzieci Boże (por. KKK 1213). Otrzymujemy także odpuszczenie grzechu pierworodnego i odpuszczenie grzechów popełnionych przed chrztem. Jest to pierwszy i niepowtarzalny sakrament. Dorośli sami proszą Kościół o chrzest, natomiast do chrztu dziecka potrzebna jest wiara rodziców, którzy pragną ochrzcić dziecko dlatego, że chcą dla niego najwyższego dobra, jakim jest życie w przyjaźni z Bogiem.
Miejsce chrztu
Właściwym miejscem ceremonii chrztu jest kościół parafialny rodziców dziecka. Rodzice po urodzeniu dziecka powinni jak najszybciej zgłosić się do kancelarii parafii by zgłosić zamiar jego chrztu. Prośba o udzielenie dziecku chrztu powinna być podyktowana wiarą. Jest to bowiem prośba o łaskę Boga i dar, którego nikt inny nie może dać. W tym celu trzeba przynieść metrykę urodzenia dziecka z Urzędu Stanu Cywilnego. Wcześniej rodzice powinni poprosić wybrane osoby do pełnienia funkcji rodziców chrzestnych oraz wybrać imię dziecka.
Wybór imienia dziecka
Katolicy powinni wybrać dla swojego dziecka imię, które będzie miało swojego patrona. Nie powinni kierować się aktualną modą czy zbytnią oryginalnością. Jeśli wybiera się imię bez patrona, należy dodać drugie imię, które będzie miało patrona.
Wybór chrzestnych
W czasie ceremonii podkreśla się znaczenie roli rodziców chrzestnych. Pełnią oni ważną rolę w wychowaniu do wiary. Dlatego powinni być ludźmi wierzącymi i zdolnymi służyć pomocą w wychowaniu nowo ochrzczonego dziecka. Chrzestnym może być ta osoba, która jest wystarczająco dojrzała do pełnienia tej funkcji. Może to być osoba po szesnastym roku życia, która przyjęła sakrament bierzmowania, nie ciążą na niej kary kościelne, nie żyje w związku cywilnym, konkubinacie ani w wolnym związku oraz przystępuje regularnie do sakramentów świętych. Jeśli ktoś nie spełnia tych wymagań może być dopuszczony do funkcji świadka chrztu, pod warunkiem, że druga osoba będzie chrzestnym katolikiem.
Bycie chrzestnym to dla katolika zaszczyt i wyraz zaufania, dlatego nie powinno się odmawiać przyjęcia tej funkcji. Na chrzestnych nie powinno się wybierać kapłanów, ani sióstr zakonnych z racji pełnionych prze nich ról i trudności w wypełnieniu obowiązków jako rodziców chrzestnych.
Chrzestny powinien uczestniczyć w przygotowaniu do chrztu oraz w samym obrzędzie. Potwierdza wiarę przyjmującego chrzest, przy chrzcie wyznaje wiarę Kościoła, w której dziecko będzie ochrzczone. Chrzestni przed chrztem powinni przystąpić do spowiedzi świętej i być w stanie łaski uświęcającej. Jeśli są spoza parafii, powinni od swojego proboszcza przynieść stosowne zaświadczenie, że są praktykującymi katolikami i mogą zostać chrzestnymi.
Chrzestni w czasie chrztu ofiarują dziecku białą szatę oraz świecę. Świeca ta towarzyszy dziecku przez całe jego życie i jest zapalana podczas Pierwszej Komunii Świętej, ślubu, stając się świecą gromniczną.
Z okazji chrztu dziecka rodzice i chrzestni powinni wziąć udział w katechizacji sakramentalnej. Powinni także przystąpić do spowiedzi świętej (o ile nie ma przeszkody prawno-kanonicznej) i przyjąć komunię świętą.
Sprawowanie chrztu
Chrzest powinien być udzielany w niedzielę podczas uroczystej Mszy świętej we wspólnocie parafialnej, zazwyczaj z udziałem jak największej ilości wiernych.
Zwyczajnym szafarzem chrztu jest biskup, kapłan lub diakon. W nadzwyczajnych przypadkach chrztu może udzielić każda osoba, nawet nieochrzczona, mająca wymaganą intencję, czyli pragnie uczynić to, co czyni Kościół, gdy chrzci dzieci. Należy wypowiedzieć imię dziecka, polać jego główkę wodą (nie wolno używać innych płynów) i wypowiedzieć formułę chrzcielną: NN ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
Jeśli dziecko zostało ochrzczone w szpitalu tzw. chrztem „z wody”, należy dopełnić sakrament chrztu w kościele. Nie ma potrzeby powtarzania chrztu. Trzeba jedynie uzupełnić obrzędy dodatkowe.
Śmierć dziecka bez chrztu
Jeśli umrze dziecko bez chrztu, a rodzice pragnęliby ochrzcić to dziecko, trzeba mieć nadzieję, że dziecko jest zbawione, mimo grzechu pierworodnego, jaki na nim ciąży. Taki chrzest nazywa się chrztem pragnienia. Jest to sytuacja, gdzie można przypuszczać, że rodzice wierzący ochrzciliby swoje dziecko, gdyby żyło.
Dusze nieochrzczonych dzieci nie idą do otchłani („limbus puerorum”), lecz do nieba. Do takiego wniosku doszła Międzynarodowa Komisja Teologiczna, ogłaszając dokument zatytułowany Nadzieja zbawienia dla dzieci, które umierają bez chrztu. Dokument został zaaprobowany przez Benedykta XVI. Autorzy dokumentu podkreślają, że mamy tu do czynienia z nadzieją, a nie z pewną wiedzą. Ta nadzieja nie powinna w żaden sposób prowadzić do lekceważenia sakramentu chrztu. Dokument komisji nie ma rangi oficjalnego nauczania Kościoła. Opracowanie teologów zaaprobowane przez Papieża jest jednak ważnym głosem pomagającym w odnajdywaniu odpowiedzi na pytania współczesnych chrześcijan.
Chrzest święty jest szczególnym momentem w życiu każdego człowieka. Jest bramą do życia z Bogiem oraz do przyjęcia kolejnych sakramentów na drodze do zbawienia. Przez chrzest święty człowiek staje się dzieckiem Bożym. Warto zatem dobrze przygotować się do tego dnia w rodzinie. W pierwszej kolejności zadanie dobrego przygotowania się do chrztu świętego w rodzinie oraz godne przeżycie tego momentu jest ważnym zadaniem chrześcijańskich rodziców. Wybór imienia dziecka, czy wybór chrzestnych, a także świadome przyjęcie zobowiązań dotyczących podtrzymywania i kształtowania wiary w dziecku to zadania, które nie powinny pozostać bez echa. Wiara rodziców oraz ich przykład są najlepszym fundamentem umacniania w dzieciach łaski sakramentu chrztu świętego przez całe życie.